خزندگان   

 

 

 

زیر رده	راسته	زیر راسته	خانواده	جنس	گونه
Anapsida لاک پشت	Celonia		dermochelys	Dermochelys	Coriacea لاک پشت چرمی
			Trionychidae سه چنگالی	Rafatus	euphraticus فراتی
			Cheloniidae لاک پشت دریایی	Caretta	Caretta  لاک پشت سرخ
				Chelonian	Mydas لاک پشت سبز
				Eretmochelys	Imbricara لاکپشت عقابی
Euryapsida			منقرض شده	ایکتیوسوروس
Lepidosauria	Eosuchia	منقرض شده
	Rhynchocephalia	فقط یک گونه باقی مانده		Sphenodon	punctatum Tuatara) (
	Sqamata	Sauria مارمولک
		Ophidiaمار	Boidae   بوا
		Colubrida		Colubeer	Ravergieri مارپلنگی(شتری)
		Amphisbaenia
Archosauria	Thecodontia	منقرض شده (اجداد پرندگان)
	Pterosauria	منقرض شده
	Saurischia	دایناسور های منقرض شده
	Ornisthischia	دایناسور های منقرض شده
	Crocodilian			Crocodilus
				Alligator
				Gavialis
Synapsyda	therapsida	منقرض شده اجدادپستانداران

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شناسايى مارها

الف) مارهاى غير سمى يا آگليفا

توجه به شكل، وضع قرار گرفتن و تعداد پولكهاى بدن مار، تشخيص را تا حدى آسان ميكند. مارهاى غيرسمى داراى دندانهائى ساده هستند كه راهى به غده سمى ندارند. شكل پولكهاي ناحيه سر با شكل پولكهاى ناحيه بدن كاملا متفاوت است. به عبارت ديگر پولكهاى ناحيه سر و تنه، مشخص و قرينههستند. در بعضى پولكهاى ناحيه پشتى صاف است و برعكس در بعضى پولكهاي ناحيه پشتى تيغدار است، يعنى در وسط اين پولكها خطى برجسته مشاهده ميشود. پولكهاى سطح شكمى صاف و بزرگتر از پولكهاى ناحيه پشتى است. مردمك چشم اغلب گرد و دم مار معمولا گرد و دراز است. پولكهاى زير ناحيه دم در يك رديف قرار دارد و پولك آنال يا مخرج ممكن است يك عدد ويا دو عدد باشد. بطور كلى طرز قرار گرفتن اين پولكها و شمارش آنها در تشخيص مارها حائز اهميت است. مارهاى غير سمى اصولا در حركت خيلى سريع و چابك هستند.

 

ب) مارهاى نيمه سمى يا اوپيستو گليفا

اين مارها كم و بيش شبيه مارهاى غير سمى هستند يكى از وجوه تمايز آنها داشتن فنگ Fang يا نيش دندان خلفى شياردار است. فنگ كه از ساير داندانها بزرگترو داراى كانال باز يا شيار است در قسمت عقب دهان، در فك بالايىقرار دارد و به غده سمى متصل است. از نظر ظاهرى مردمك چشم اين مارها عمودي يا گرد است. تيرمار كه يكى از اين مارها محسوب ميشود با داشتن چهار خط سفيد رنگ كه در سرتاسر بدنش امتداد دارد مشخص ميشود.

 

ج) مارهاى سمى

تمام انواع اين مارها داراى فنگ يا نيش دندان لوله اىشكل يا توخالى هستند كه در قسمت قدامي دهان و در فك بالايى قرار دارد و به غده سمى متصل است. سر اين مارها غالبا مثلثى شكل و ناحيه گردن كاملا مشخص است. اكثرا دمشان كوتاه و در حركت كمى تنبل هستند. در بعضى از انواع اين مارها حفره اى بين چشم يا بينى وجود دارد كه به سادگى قابل تشخيص است. اكثرا پولكهاي ناحيه سرشان ريز و قرينه نمى باشند. در برخى ديگر پولكهاي ناحيه سر قرينه هستند مانند كفچه مار كه هنگام خشم چنبره زده و يك مرتبه به طرف دشمن حمله ميكند. در اين حال ناحيه گردن متسع ميشود و به اين ترتيب سطح بزرگى ايجاد ميكند. اين سطح بنام كفچه ناميده ميشود.

در ايران چهار گروه مار سمى بشرح زير وجود داردكه ممكن است گزش آنها عوارض نامطلوبى ببار بياورد:

 

1)     گروه افعيها يا Viperidae با 10 گونه خطرناك.

2)     گروه مارهاى كبرا يا الاپيده Elapidae با 2 گونه خطرناك.

3)     گروه مارهاي دريايى يا هيدروفيده Hydrophidae با 5 گونه سمى.

4)     گروه ماهاى نيمه سمى يا اوپيستوگليفا Opisthoglypha با8 گونه نيمه سمى.